Ο Λέσβιος οίνος της αρχαιότητας δεν υπάρχει πια. Εδωσε όμως τη θέση του στις μέρες μας, στο περίφημο ούζο της Λέσβου, της Μυτιλήνης και του Πλωμαρίου για τη συνέχεια της παράδοσης.
Πριν δούμε πως ρίζωσε το ούζο στη Λέσβο, ας ρίξουμε μια ματιά στην ιστορία του.
Παλιά ρακί, σήμερα ούζο
Η ιστορία του ποτού αυτού, είναι μία δική μας ιστορία, κι ένα μεγάλο επίτευγμα της παραδοσιακής τέχνης των ποτοποιών της χώρας μας.
Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, ο άνθρωπος για να δημιουργήσει διάφορα ποτά με αλκοόλη χρησιμοποιούσε αρωματικά βότανα, καρπούς, ρίζες, άνθη και σπόρους, αρχικά με εκχύλιση και ζύμωση, κι αργότερα με απόσταξη, με τελικό σκοπό να νιώσει απόλαυση, ευεξία, χαλάρωση και μέθη.
Ομως παρόλο που ορισμένα προϊόντα απόσταξης εμφανίστηκαν και στον αραβικό κόσμο, ο βυζαντινός πολιτισμός της Κωνσταντινούπολης, το ελληνικό στοιχείο της Αλεξάνδρειας και της Σμύρνης, αποτέλεσε μέχρι το 1453 το μεγαλύτερο επίκεντρο της τεχνικής των αποσταγμάτων.
Οι μαρτυρίες των περίφημων χαλκουργών της Αρμενίας και του Πόντου, που κατασκεύαζαν περίτεχνους άμβυκες περίτρανα διακοσμημένους, επιβεβαίωναν τη βαθιά γνώση της απόσταξης σε όλη τη βυζαντινή αυτοκρατορία.
Εξάλλου, η ευλογημένη γη της Μικράς Ασίας και της Θράκης, πρόσφερε άριστη ύλη, όπου κυριαρχούσαν τα σταφύλια και τα σύκα, ενώ η καλλιέργεια του γλυκάνισου στη Λέσβο και στη Λήμνο και η παραγωγή μαστίχας στη Χίο, αποτελούσαν απαραίτητα στοιχεία για την παρασκευή της "ρακής".
Οι τεχνίτες αυτοί, λέγονταν και ρακιτζίδες, γιατί παρασκεύαζαν ένα ποτό, προϊόν απόσταξης από τη ρακή της σταφυλής με συμμετοχή του γλυκάνισου, αρωματικών βοτάνων ή και μαστίχας, το οποίο κατόρθωσε, μετά την προβληματική περίοδο της ποτοαπαγόρευσης στην Τουρκία, να κατακτήσει την εύπορη τάξη της οθωμανικής αυτοκρατορίας, παρέχοντας στους άριστους ρακιτζίδες ειδικά προνόμια.
Ετσι γεννήθηκε το ούζο, που κυκλοφόρησε για πολλές δεκαετίες σε αρκετές περιοχές της Ελάδας με την παλιά ονομασία ρακή. Η ονομασία του προήλθε στα μέσα του 19ου αιώνα στον Τύρναβο από την παραφθορά του τελωνειακού όρου "Γιούζο" που σημαίνει "προς χρήσιν" κα πιστεύεται ότι έχει προέλθει από την ιταλική έκφραση "OYZO DI MASSALIA" που σημαίνει για χρήση στη Μασσαλία, όπου ακολουθώντας του δρόμους των κουκουλιών κατευθύνοντο οι πρώτες φορτώσεις. Η επιγραφή αυτή συνόδευε και τα δέματα που περιείχαν ρακή που προορίζονταν για χώρους εκτός των συνόρων της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Με την μικρασιατική καταστροφή οι ρακιτζίδες έρχονται στην Ελλάδα, όπου, κυρίως στο χώρο της Λέσβου η ποτοποιϊα εξελίσσεται ραγδαία. Η άμιλλα μεταξύ του προσφυγικού στοιχείου και των ντόπιων ποτοποιών, δημιουργούν μια μοναδική άνθηση της παραγωγής και κατανάλωσης ούζου.
Στη Μυτιλήνη το ούζο βρήκε κατάλληλο έδαφος για να ριζώσει. Μπόλικα αμπέλια για την απόσταξη και παραγωγή του οινοπνεύματος (σήμερα το οινόπνευμα αγοράζεται έτοιμο) και ένα εξαιρετικής ποιότητας γλυκάνισο στο χωριό Λισβόρι. Ενας-ένας ξεπετάγονται νέοι ποτοποιοί, δίνοντας ο καθένας με την προσωπική του συνταγή τη δική του άποψη στη γεύση του ούζου. Το 1930 υπάρχουν ήδη 40 μικροί και 10 πιο μεγάλοι παραγωγοί. Οι εξαγωγές του φημισμένου λαδιού και του φουντουνιού της Μυτιλήνης προσφέρουν στο ούζο έτοιμες αγορές, μονοπάτια και στόλο καϊκιών στο Πλωμάρι και το βοηθούν να γίνει γνωστό παντού.
Το 1967, 17 ποτοποιοί ενώνουν τις προσπάθειές τους και δημιουργούν την ΕΠΟΜ η οποία με μια συνεχή ανοδική πορεία βάζει το ούζο του νησιού σ' όλα τα ελληνικά σπίτια και το εξάγει σε πολλές χώρες. Οι πωλήσεις της ΕΠΟΜ έφθασαν πέρσι στα 2,65 δισ. ενώ ήδη η εταιρία πουλήθηκε στην πολυεθνική Alhed Domecq ltd (Ballantine' w) φέρνοντας σκεπτικισμό στους ποτοποιούς μα και τους κατοίκους του νησιού.
Τι είναι αλήθεια το ούζο;
Είναι το ποτό που διακρίνεται από μια ευχάριστη επιθετικότητα που ισορροπεί την πλημμυρίδα των αρωμάτων του, φέρνοντας επανάσταση στις αισθήσεις και προσφέροντας τη γλυκιά ανάμνηση και χαρά κάθε ξεχωριστής στιγμής στη ζωή.
Μόλις πριν από τέσσερα χρόνια, οι αξιοθαύμαστες ενέργειες ορισμένων ανθρώπων βοήθησαν στην κατοχύρωση του ούζου, του τσίπουρου, της τσικουδιάς και του αποστάγματος της κορινθιακής σταφίδας, ως αποκλειστικά ελληνικά προϊόντα.
Στην πολυτάραχη ζωή του τόπου μας, το ούζο συντροφεύει τον άνθρωπο του βουνού και της θάλασσας σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής του, δίνοντάς του δύναμη, κέφι, κουράγιο, αλλά κι ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Εξάλλου το ούζο, που θεωρείται το ποτό της επανάστασης και της ελευθερίας, απαιτεί πειθαρχία την ώρα που πίνεται, αλλά και προσοχή στον τρόπο που καταναλώνεται...
Ενα σωστό και ισορροπημένο ούζο, μπορεί να περιέχει μέχρι 46% αλκοόλη ώστε να μπορεί να ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, ανεπηρέαστο από τις κλιματολογικές συνθήκες και να αντέχει στον χρόνο, διατηρώντας τις αρωματικές και γευστικές του ιδιότητες.
Συχνά παρατηρούμε, ότι προσθέτοντας μερικά παγάκια ή λίγο νερό μέσα στο ούζο εμφανίζεται ένα πλούσιο γαλάκτωμα. Είναι το αποτέλεσμα της δέσμευσης της ανιθόλης, μιας αρωματικής ουσίας που περιέχει ο γλυκάνισος, και θεωρείται ένδειξη υψηλής ποιότητας.
Το ούζο με γλυκάνισο, πίνεται σκέτο, ή με πάγο, με ξηρούς καρπούς, αλλά συνοδεύει κυρίως παραδοσιακούς μεζέδες ως ορεκτικό. Ετσι το άρωμα του γλυκάνισου ελευθερώνεται, η σύνθεση του ποτού θεριεύει, η επίγευση μαλακώνει και γοητεύονται όλες οι αισθήσεις...
Η παραγωγή του κατ' εξοχήν ελληνικού αυτού ποτού, που έχει ταυτιστεί απόλυτα με την ελληνική ψυχή, τη φιλοξενία, τη θάλασσα και τον καταγάλανο ουρανό, είναι μια τέχνη επίπονος, αλλά και προκλητική. Η τεχνική της απόσταξης κρύβει μέσα της πολλές αγωνίες και μεγάλες προσδοκίες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου